ЭНДЕМИЯЛЫҚ АУРУЛАРҒА ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЗИЯНДЫ БАҒАЛАУ ӘДІСТЕМЕСІН ӘЗІРЛЕУ

Получена: 18/08/2023/ Принята: 05/10/2023 / Опубликована online: 30/10/2023
УДК: 616-036.21:338.14
DOI 10.53511/PHARMKAZ.2023.95.10.037
К.М. АХМЕТОВА1, З.Б. ЖУМАДИЛОВА1, Ж.И. ШАЙДУЛЛИНА1, М.Б. ЖУМАДИЛОВА2
1«QazBioPharm» Ұлттық холдингі» АҚ, Астана, Қазақстан,
2Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті, Ақтау, Қазақстан

ЭНДЕМИЯЛЫҚ АУРУЛАРҒА ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЗИЯНДЫ БАҒАЛАУ
ӘДІСТЕМЕСІН ӘЗІРЛЕУ

Түйін. Денсаулық халықтың жағдайын анықтайтын фактор ретінде елдің жоғарғы көрсеткіштерін ғана
емес, оның әл-ауқатын да көрсетеді. Ал халықтың денсаулығын сақтау мен қамтамасыз етуге байланысты шығындар мемлекет міндеттерінің бірі болып табылады. Салым мен шығынның тиімділігі денсаулықты жоғалтудан келтірілген экономикалық зиянмен анықталады. Экономикалық залалды бағалау экономика, қаржы және тәуекелдерді басқару саласында жоспарлау мен шешім қабылдаудың маңызды құралы болып табылады. Өзінің географиялық орналасу жағдайына байланысты Қазақстанда аса қауіпті
инфекциялардың эндемиялық табиғи ошақтары бар. Үлкен қаржылық шығындарды және аса қауіпті инфекциялар салдарының ел экономикасына тигізетін әсерін ескере отырып, эндемиялық аурулардан болатын экономикалық зиянды есептеу әдістемесін әзірлеу маңызды бағыт болып табылады.
Әдістеме тікелей және жанама әдістермен жасалды. Экономикалық залалды бағалаудың тікелей әдісі
пациенттерді емдеуге және күтуге байланысты шығындарды, соның ішінде медициналық қызметке, дәрі-дәрмекке, құрал-жабдыққа, тасымалдауға және т.б. шығындарды тікелей қосуға негізделген. Жанама
әдіс инфекциямен байланысты, халықтың өнімділігін жоғалту және мемлекеттік кірісті жоғалту шығындарды бағалау үшін қолданылады. Әзірленген әдістеме бюджет қаражатын жұмсаудың ұтымдылығы мен
мақсаттылығын арттыруға мүмкіндік береді.
Түйінді сөздер: эндемиялық ауру, аса қауіпті инфекциялар, әдістеме, экономикалық зиян, экономика,
денсаулық сақтау.

REFERENCES
1 Oh I.H., Yoon S.J., Kim E.J. The burden of disease in Korea. J Korean Med Assoc. 2011;54(6):646–652.
2 Jo C. Cost-of-illness studies: concepts, scopes, and methods. Clin Mol Hepatol. 2014;20(4):327-37. doi: 10.3350/cmh.2014.20.4.327.
3 Nurmakhanov T., Sansyzbaev Y., Atshabar B., Deryabin P., Kazakov S., Zholshorinov A., et al. Crimean-Congo haemorrhagic fever virus in Kazakhstan
(1948-2013). Int J Infect Dis. 2015;38:19–23. doi: 10.1016/j.ijid.2015.07.007
4 Tarricone R. Cost-of-illness analysis. What room in health economics? Health Policy. 2006;77(1):51–63.
5 World Health Organization. WHO guide to identifying the economic consequences of disease and injury. ‎2009‎. https://apps.who.int/iris/handle/10665/137037
6 Kim Y.A., Oh I.H., Yoon S.J., Kim H.J., Seo H.Y., Kim E.J, et al. The Economic Burden of Breast Cancer in Korea from 2007-2010. Cancer Res Treat.
2015;47(4):583-590. doi: 10.4143/crt.2014.143.
7 Lee Y.R., Kim Y.A., Park S.Y., Oh C.M., Kim Y.E., Oh I.H. Application of a Modified Garbage Code Algorithm to Estimate Cause-Specific Mortality and Years
of Life Lost in Korea. J Korean Med Sci. 2016;31(Suppl 2):121-128. doi: 10.3346/jkms.2016.31.S2.S121.
8 WHO methods and data sources for global burden of disease estimates 2000-2019 || https://cdn.who.int/media/docs/default-source/gho-documents/globalhealth-estimates/ghe2019_daly-methods.pdf?sfvrsn=31b25009_7 .
9 Kim T.E., Lee R.G., Park S.Y., Oh I.H. Measuring Trends in the Socioeconomic Burden of Disease in Korea, 2007-2015. J Prev Med Public Health.
2022;55(1):19-27. doi: 10.3961/jpmph.21.594.
10 Bloom D.E., Kuhn M., Prettner K. Modern Infectious Diseases: Macroeconomic Impacts and Policy Responses. Journal of economic literature. 2022;60(1):85-
131. doi: 10.1257/jel.20201642
11 The monetary impact of zoonotic diseases on society: The Turkish Case. Ankara Univ Vet Fak Derg. 2022;69(1):9-15. doi:10.33988/auvfd.789598

количество просмотров / 👁 8084

Оставить ответ

Ваш e-mail не будет опубликован. Обязательные поля помечены *