DOI 10.53511/PHARMKAZ.2023.55.28.028
Х.Б.Кулахметова, Г.О.Нускабаева, К.Ж.Садыкова, Д.М.Шалапов
Международный казахско-турецкий университет им. Х.А. Яссави, Туркестан, Казахстан
COVID-19 БЕН АУЫРҒАН НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР СҮРУ САПАСЫН SF-36
CAУАЛНАМАСЫНЫҢ КӨМЕГІМЕН БАҒАЛАУ
Түйін: Соңғы уақыттарда медицина саласында адамның өмір сүру сапасының деңгейін зерттеуге
деген құлшыныс жыл өткен сайын арта түсуде. Себебі, кез-келген денсаулық сақтау бастамасының
түпкі мақсаты науқастардың денсаулығы мен әл-ауқатын сақтаумен қатар сапалы өмірге қол жеткізу
болып саналады. Зерттеу жұмысымыздың мақсаты: Covid-19 ауруының асқынуларының, (post-acute
covid syndrome — PCS) физикалық және ментальды денсаулығына, өмір сүру сапасына тигізетін әсерін
ғалам бойынша жүргізілген зерттеулерге әдеби шолу жасау арқылы көрсету. Зерттеу әдістемесі:
Scopus, ResearchGates, Pubmed, NCBI базаларында соңғы 3 жылда Covid-19ға, оның симптомдарына, асқынуларына, өмір сүру сапасына әсерін қарастырған әдебиеттерге шолу жасау. Зерттеу
қорытындысы: Денсаулыққа байланысты өмір сүру сапасының төмендеуі басым симптомдардың
тұрақтығы, атап айтқанда, шаршау, ентігу, аносмия, артралгия, бас ауруы, ұйқының бұзылуы,
және себепсіз көңіл-күйдің өзгеруімен байланысты екендігі дәлелденді. Постковидтық синдромды
шақыратын және ақыр соңында өмір сапасының төмендеуіне әкелетін қауіп факторларын түсіну
үшін көбірек зерттеу қажет екенін көрсетеді.
Түйінді сөздер: Covid-19, SF-36 сауалнамасы, қосалқы аурулар, health related quality of life-HRQoL,
өмір сүру сапасы.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 F. Zhang, J. Ye, Y. Bai, H. Wang, и W. Wang, «Exercise-Based Renal Rehabilitation: A Bibliometric Analysis From 1969 to 2021», Front Med (Lausanne), т.
9, с. 842919, 2022, doi: 10.3389/fmed.2022.842919.
2 Новик А. А. Оценка качества жизни больного в медицине/А . А . Новик, С . А . Матвеев, Т . И . Ионова//Клиническая медицина . — 2000 . No 2 . —
С . 10–13 .
3 Zheng S, He A, Yu Y, Jiang L, Liang J, Wang P. Research trends and hotspots of health-related quality of life: a bibliometric analysis from 2000 to 2019.
Health Qual Life Outcomes. 2021.;19(1):130.
4 Ware JE. SF-36 health survey update. Spine. 2000;25:3130–9.
5 О. В. Евсина, «КАЧЕСТВО ЖИЗНИ В МЕДИЦИНЕ – ВАЖНЫЙ ПОКАЗАТЕЛЬ СОСТОЯНИЯ ЗДОРОВЬЯ ПАЦИЕНТА (обзор литературы)», Личность
В Меняющемся Мире: Здоровье, Адаптация, Развитие, вып. 1 (1), 2013.
6 Г. Н. Досжанова, А. А. Абдулаева, и С. А. Искакова, «Оценка качества жизни людей пожилого и старческого возраста коренного населения г.
Астаны», Вестник КазНМУ, вып. 3, сс. 111–114, 2013.
7 Dhillon P, Breuer M, Hirst N. COVID-19 breakthroughs: separating fact from fiction. The FEBS Journal. 2020 г.;287(17):3612–32.
8 Y. G. Belotserkovskaya и др., «Long COVID-19», Consilium Medicum, т. 23, вып. 3, Art. вып. 3, мар. 2021, doi: 10.26442/20751753.2021.3.200805.
9 Garrigues E, Janvier P, Kherabi Y, Le Bot A, Hamon A, Gouze H, Doucet L, Berkani S, Oliosi E, Mallart E, Corre F, Zarrouk V, Moyer JD, Galy A, Honsel V,
Fantin B, Nguyen Y. Post-discharge persistent symptoms and health-related quality of life after hospitalization for COVID-19. J Infect. 2020 Dec;81(6):e4-e6.
doi: 10.1016/j.jinf.2020.08.029. Epub 2020 Aug 25. PMID: 32853602; PMCID: PMC7445491.
10 Post-acute COVID-19 syndrome (PCS) and health-related quality of life (HRQoL)—A systematic revi(ew and meta-analysis — Malik — 2022 — Journal of
Medical Virology — Wiley Online Library. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jmv.27309
11 Tabacof L, Tosto-Mancuso J, Wood J, et al. Post-acute COVID-19 syndrome negatively impacts health and wellbeing despite less severe acute infection.
medRxiv. 2020:2020.2011.2004.20226126.
12 Carfì A, Bernabei R, Landi F. Group ftGAC-P-ACS. Persistent symptoms in patients after acute COVID-19. JAMA. 2020;324(6): 603-605.
13 Taboada M, Moreno E, Cariñena A, et al. Quality of life, functional status, and persistent symptoms after intensive care of COVID-19 patients. Br J Anaesth.
2021;126(3):e110-e113.
14 Valent A, Dudoignon E, Ressaire Q, Dépret F, Plaud B. Three-month quality of life in survivors of ARDS due to COVID-19: a preliminary report from a French
academic centre. Anaesth Crit Care Pain Med. 2020;39(6):740-741.
15 Halpin SJ, McIvor C, Whyatt G, et al. Postdischarge symptoms and rehabilitation needs in survivors of COVID-19 infection: a crosssectional evaluation. J
Med Virol. 2021;93(2):1013-1022.
16 Huang C, Huang L, Wang Y, et al. 6-month consequences of COVID19 in patients discharged from hospital: a cohort study. Lancet. 2021;397(10270):220-
232.
17 Evaluation of long-term radiological findings, pulmonary functions, and health-related quality of life in survivors of severe COVID-19 — Bardakci — 2021 —
Journal of Medical Virology https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jmv.27101
18 Arab-Zozani M, Hashemi F, Safari H, Yousefi M, Ameri H. Healthrelated quality of life and its associated factors in COVID-19 patients. Osong Public Health
Res Perspect. 2020;11(5):296-302.
19 19. Rabin R, Charro F de. EQ-SD: a measure of health status from the EuroQol Group. Annals of Medicine. январь 2001 г.;33(5):337–43.
20 Guo L, Lin J, Ying W, Zheng C, Tao L, Ying B, et al. Correlation Study of Short-Term Mental Health in Patients Discharged After Coronavirus Disease 2019
(COVID-19) Infection without Comorbidities: A Prospective Study. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 2020;16:2661. doi: 10.2147/NDT.S278245
21 Nguyen HC, Nguyen MH, Do BN, Tran CQ, Nguyen TT, Pham KM, et al. People with suspected COVID-19 symptoms were more likely depressed and had
lower health-related quality of life: The potential benefit of health literacy. Journal of Clinical Medicine. 2020;9(4):965. doi: 10.3390/jcm9040965
22 Chen KY, Li T, Gong F, Zhang J-S, Li X-K. Predictors of health-related quality of life and influencing factors for COVID-19 patients, a follow-up at one month.
Frontiers in Psychiatry. 2020;11:668. doi: 10.3389/fpsyt.2020.00668
23 Liu K, Zhang W, Yang Y, Zhang J, Li Y, Chen Y. Respiratory rehabilitation in elderly patients with COVID-19: A randomized controlled study. Complementary
Therapies in Clinical Practice. 2020:101166. doi: 10.1016/j.ctcp.2020.101166
24 van den Borst B, Peters JB, Brink M, Schoon Y, Bleeker-Rovers CP, Schers H, et al. Comprehensive health assessment three months after recovery from
acute COVID-19. Clinical Infectious Diseases. 2020. Volume 73, Issue 5, 1 September 2021, Pages e1089–e1098doi: 10.1093/cid/ciaa1750
25 Meys R, Delbressine JM, Goërtz YM, Vaes AW, Machado FV, Van Herck M, et al. Generic and Respiratory-Specific Quality of Life in Non-Hospitalized
Patients with COVID-19. Journal of Clinical Medicine. 2020;9(12):3993. doi: 10.3390/jcm9123993
26 Daher A, Balfanz P, Cornelissen C, Müller A, Bergs I, Marx N, et al. Follow up of patients with severe coronavirus disease 2019 (COVID-19): Pulmonary
and extrapulmonary disease sequelae. Respiratory Medicine. 2020;174:106197. doi: 10.1016/j.rmed.2020.106197
27 Halpin SJ, McIvor C, Whyatt G, Adams A, Harvey O, McLean L, et al. Postdischarge symptoms and rehabilitation needs in survivors of COVID-19 infection:
A cross-sectional evaluation. Journal of Medical Virology. 2020. doi: 10.1002/jmv.26368
28 Lerum TV, Aalakken TM, Branstad E, Aarli B, Ikdahl E, Lund KMA, et al. Dyspnoea, lung function and CT findings three months after hospital admission for
COVID-19. European Respiratory Journal. 2020. doi: 10.1183/13993003.03448–2020
