Получена: 25.04.2024/Принята: 05.12.2024/Опубликована online: 30.12.2024
ӘОЖ 615.03
DOI: 10.53511/pharmkaz.2025.29.41.012
Н.Я. Мамедова, Х.Р. Абдикадирова, А.Е. Мәкен, А.Б. Мұхамеджан, Н.Е. Сабыр, С.Б. Ералиев, А.К. Дуйсекина
Қарағанды медицина университеті, Қарағанды қ., ҚР
COVID-19 КЕЙІНГІ АРТЕРИАЛДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯНЫҢ ЗАМАНАУИ КОМБИНИРЛЕНГЕН ТЕРАПИЯСЫ
Түйін: Зерттеу COVID-19 инфекциясынан кейінгі артериялық гипертензия мен постковидтік синдромды емдеуде
лизиноприл мен индапамид комбинациясының тиімділігін бағалады. Нәтижелер көрсеткендей, бұл терапия қан
қысымын тиімді бақылауға және жүрек-қан тамырлары асқынуларын алдын алуға маңызды.
Зерттеу мақсаты:
COVID-19 індетінен кейінгі артериалды гипертензияның даму морфологиясын ескере отырып, комбинирленген
терапияны қолданудың тиімділігін бағалау, артериялық қан қысымын тұрақтандыруға ықпал ететін
антигипертензивті препараттардың сұранысын анықтау және олардың қауіпсіздігі мен жанама әсерлерін зерттеу.
Сонымен қатар, постковидтік синдромның клиникалық көріністерін жеңілдету және науқастардың өмір сапасын
жақсарту мақсатында емдеу әдістерін зерттеу.
Материалдар мен әдістер
Зерттеуге артериялық гипертензиясы бар, COVID-19 індетінен кейінгі постковидтік синдром белгілері анықталған
50 жастан асқан науқастар енгізілді.
Іріктеу критерийлері: жасы 50 және одан жоғары, артериялық гипертензия диагнозы қойылған науқастар,
постковидтік синдромның клиникалық және зертханалық деректермен расталуы.
Статистикалық талдау:
Барлық деректер сипаттамалық және аналитикалық статистика әдістерімен өңделді. Деректердің таралуына
байланысты Студент критерийі және Уилкоксон критерийі қолданылды.
АҚҚ өзгерістері мен постковидтік синдром динамикасының өзара байланысын анықтау үшін корреляциялық
талдау жүргізілді. Бұл зерттеудің нәтижелері ұсынылған аралас терапияның тиімділігі мен қауіпсіздігін анықтауға
мүмкіндік береді.
Нәтижелер
COVID-19 пандемиясы коронавирустық инфекцияны ғана емес, сонымен қатар осы инфекциямен қатар жүретін
жүрек-қан тамырлары аурулары мен метаболикалық бұзылыстарды емдеуге қатысты қызықты сауалдарды
туындатты. Тамыр қабырғасының зақымдануы кезіндегі жоғарғы жиілігі, жүрек-қантамыр жүйесінің құрамдас
бөліктерін білдіретін тромбогендік және протоқышқылдық әсерінің жоғарылауы жедел кезеңінде де, созылмалы
пост-Сovid синдромының бөлігі ретінде де COVID-19-ға тән болып келеді. Бұл осы жағдайда айқын нысана
мүшелерді қорғайтын қасиеттері бар препараттарды қолдану қажеттілігінің ерекше өзектілігін көрсетеді.
Гипертонияны емдеу кезінде артериялық қан қысымының көрсеткішін тиімді бақылауды және мүшелерді
қорғауды қамтамасыз ететін жоғары тиімділігі біріктірілген лизиноприл және индапамид препараттарын қолдану
осы тәсілдің мысалы болып табылады, оның өзектілігі әсіресе емдеу кезінде жоғары екені дәлелденді. COVID-19
кейінгі гипертензияның декомпенсациясы туралы зерттеу:
2022 жылдан кейін COVID-19 індетінен кейінгі артериялық гипертензияны емдеуге қатысты бірнеше жаңа
зерттеулер бар: Еуропалық және ресейлік заманауи ұсыныстар гипертензияны, әсіресе постковидтік асқынулары
бар науқастарды емдеу үшін комбинирленген терапияның маңыздылығын көрсетеді. Ангиотензин айналдырушы
фермент тежегіштері және диуретиктерді қамтитын комбинациялар қан қысымын бақылау мен жүрекқантамырлық асқынулардың алдын алуда ең тиімді деп есептеледі. Бұл комбинациялар COVID-19 кейінгі ренинангиотензин-альдостерон жүйесіне әсер етеді. 2023 жылғы зерттеуде COVID-19-дан кейінгі артериялық
гипертензияның салдары зерттелді. Науқастардың көпшілігінде қан қысымының тұрақсыздығы байқалды, бұл
терапиялық комбинацияларды жеке таңдауды қажет етеді. Зерттеу комбинирленген емнің, әсіресе ангиотензин
рецепторларының блокаторлары мен кальций антагонистерін қолданудың маңыздылығын көрсетеді.
Қорытынды
COVID-19 індеті жүрек-қан тамырлары жүйесіне және метаболикалық бұзылыстарға әсер етіп, артериялық
гипертензия мен постковидтік синдромның өршуіне әкеледі. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, лизиноприл мен
индапамид комбинациясын қолдану гипертензияны тиімді бақылауға мүмкіндік береді, ал комбинирленген
терапия, әсіресе ангиотензин рецепторларының блокаторлары мен кальций антагонистерінің қолданылуы,
постковидтік асқынулары бар науқастарды емдеуде маңызды. Бұл зерттеу гипертензия мен постковидтік
синдромды емдеуде жаңа заманауи терапевтік әдістерді қолданудың тиімділігін растайды.
Түйінді сөздер: COVID-19, жүрек-қан тамырлары аурулары, артериялық гипертензия, ААФ тежегіштері,
диуретиктер, ренин-ангиотензин-альдостерон жүйесі.
