Алынды: 17.01.2024 Қабылданды: 01.02.2024 Онлайн жарияланды: 29.02.2024
УДК: 616.5-002
DOI 10.53511/PHARMKAZ.2024.34.32.030
Г.А. Бердешева, А.С. Жубаниязова, Э.Д. Хайруллина, Г.С. Жолмуратова, А.А. Байдуллаев
1,2,3,4,5Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университеті КеАҚ, Ақтөбе, Қазақстан
ДӘРІХАНА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ҰЙҚЫ РЕЖИМІ
БҰЗЫЛУЫНЫҢ ӘСЕРІ
Түйін. Қазақстан деңгейінде дәріхана саласында қызмет жасайтын мамандардың еңбек барысында денсаулығына түнгі ауысымда ұйқы режимінің кезеңді бұзылуы салдарынан туындайтын ағзадағы ақаулар мен кәсіби аурулар зерттелінбеген. Қазіргі таңда, дәріханалардың көпшілігі тек дайын
дәрі-дәрмектерді алып-сатумен айналысуда, бірақ дәріхана мамандарының денсаулығына дәріхана
ортасының микроклиматының әсері, сорып-шығару желдету жүйесі жұмысының тиімсіздігі, арнайы
көзделген бөлмелерде дәрілік препараттарды сақталу шарттарының бұзылуы, дәріхана мамандардың жетіспеушілігінен еңбек тәртібінің сақталмауы сияқты жағдайлар фармацевтер мен провизорлардың денсаулығына тікелей әсер етуде. Сонымен қатар, 15.10.2020 ж. №ҚР ДСМ -131/2020
бұйрығында бекітілген жылдық медициналық тексерісінен өтуі кезінде кәсіби аурулардың назардан
тыс қалуы дәріхана мамандары арасында аурушаңдықтың асқынуына жол беруі ықтимал. Сондықтан, дәріхана қызметкерлерінің еңбек өтілі бес жылдан асқан кейін, мамандардың терең медициналық бақылаудан өткізілуі кәсіби арушаңдықтың алдын-алуға мүмкіндік береді.
Түйінді сөздер: фармацевт, түнгі ауысым, зейін, ұйқының бұзылуы, дәріхана ұйымдары.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 The effect of sleep quality, sleep components, and environmental sleep factors on core curriculum exam scores among pharmacy students [Электронный
ресурс] / Christina L Mnatzaganian, Rabia S Atayee, Jennifer M Namba, Katharina Brandl, Kelly C Lee.
2 The Effect of Night Duty of Pharmacists on Sleepiness and Concentration at Daytime [Электронный ресурс] / Claus Werner Biechele, Martin Glos, Ingo
Fietze, Jürgen Kurths and Thomas Penzel.
3 Ягудина Р. И., Долова М. А. Исследование уровня удовлетворенности трудом сотрудников розничных фармацевтических организаций //Современная
организация лекарственного обеспечения. – 2020. – Т. 7. – №. 3. – С. 5-10.
4 Ягудина Р. И., Долова М. А. Изучение факторов, формирующих удовлетворенность трудом фармацевтических работников //Фармация. – 2021. –
Т. 70. – №. 1. – С. 34-39.
5 Alhifzi, S.; Al-Ghonimy, A.; Al Aboudi, M.; Al Abdullah, R.; Olaish, A.; BaHammam, A. Assessment of Sleep Quality, Daytime Sleepiness, and Depression
among Emergency Physicians Working in Shifts. J. Nat. Sci. Med. 2018, 1, 17–21, doi:10.4103/jnsm.Jnsm_8_18.
6 Thun, E.; Waage, S.; Bjorvatn, B.; Moen, B.E.; Vedaa, Ø.; Blytt, K.M.; Pallesen, S. Short sleep duration and high exposure to quick returns are associated
with impaired everyday memory in shift workers. Nurs. Outlook 2020, doi:10.1016/j.outlook.2020.09.008.
7 Grant, C.L.; Dorrian, J.; Coates, A.M.; Pajcin, M.; Kennaway, D.J.; Wittert, G.A.; Heilbronn, L.K.; Vedova, C.D.; Gupta, C.C.; Banks, S. The impact of meal
timing on performance, sleepiness, gastric upset, and hunger during simulated night shift. Ind. Health 2017, 55, 423–436, doi:10.2486/indhealth.2017-0047.
8 Al-Naimi, S.; Hampton, S.M.; Richard, P.; Tzung, C.; Morgan, L.M. Postprandial metabolic profiles following meals and snacks eaten during simulated night
and day shift work. Chronobiol. Int. 2004, 21, 937–947, doi:10.1081/cbi-200037171.
9 Van Dongen, H.P. Shift work and inter-individual differences in sleep and sleepiness. Chronobiol. Int. 2006, 23, 1139–1147, doi:10.1080/07420520601100971.
10 Ruggiero, J.S.; Redeker, N.S. Effects of napping on sleepiness and sleep-related performance deficits in night-shift workers: A systematic review. Biol. Res.
Nurs. 2014, 16, 134–142, doi:10.1177/1099800413476571.
11 James, L.; James, S.M.; Wilson, M.; Brown, N.; Dotson, E.J.; Dan Edwards, C.; Butterfield, P. Sleep health and predicted cognitive effectiveness of nurses
working 12-hour shifts: An observational study. Int. J. Nurs. Stud. 2020, 10.1016/j.ijnurstu.2020.103667,103667, doi:10.1016/j.ijnurstu.2020.103667.
12 «Дәрілік затттар мен медициналық бұйымдардың айналымы саласындағы объектілерге қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар»
07.07.2021ж. ҚР ДСМ – 58.
13 «Денсаулық сақтау субъектілерінің әкімшілік деректерін жинауға арналған нысандарын бекіту туралы» 22.02.2017ж. ҚР ДСМ – 31.
14 Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 15 қазандағы №ҚР ДСМ -131/2020 бұйрығы. Қазақстан Республикасының
Әділет министрлігінде 2020 жылғы 16 қазанда №21443 тіркелген
