ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫ СОТ-МЕДИЦИНАЛЫҚ СӘЙКЕСТЕНДІРУ: АДАМНЫҢ ЖАҚ МОРФОМЕТРИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІНІҢ РӨЛІ

Алынды: 18.02.2024/Қабылданды: 27.09.2024/ Онлайн жарияланды: 29.10.2024
ӘОЖ 343.9:574.5:612.1340.6
DOI: 10.53511/pharmkaz.2024.83.74.028
С.А.Мұсабекова1, К.Э.Мхитарян1, Х.Р.Абдикадирова1, Р.М.Дусмаилов1
1 «Қарағанды Медицина Университеті» КеАҚ, Қарағанды қ., Қазақстан
ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫ СОТ-МЕДИЦИНАЛЫҚ СӘЙКЕСТЕНДІРУ:
АДАМНЫҢ ЖАҚ МОРФОМЕТРИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІНІҢ РӨЛІ
Түйін: ДНҚ талдауындағы жетістіктер жеке тұлғаны анықтау мүмкіндіктерін едәуір кеңейтті, бірақ белгілі бір
жағдайларда адам қалдықтарын анықтау дәстүрлі медициналық-криминалистикалық сәйкестендіру әдістерін
қолдану арқылы ғана мүмкін болады. Сот-медициналық сәйкестендіру кезінде морфометриялық зерттеулер бас
сүйегінің өлшемдерін, беттің және оның жеке бөліктерінің өлшемдері мен пішіндерін ғана емес, сонымен қатар бас
сүйегінің өлшемдері мен пішіндерінің тіс-жақ доғаларының өлшемдерімен байланысын да ескереді. Адамның
популяциялық анатомиялық өзгергіштігінің ерекшеліктерін зерттеу қазіргі ғылымның өзекті бағыттарына жатады.
Зерттеу мақсаты: сот-медициналық сәйкестендіру үшін жоғарғы және төменгі жақ тістерінің ені көрсеткіштерінің
морфометриялық заңдылықтарын анықтау.
Материалдар мен әдістер
Қазақстан аумағында табылған 187 ерлер мен 114 әйелдер бас сүйектерінің үлгілерінде жоғарғы және төменгі жақтың
тіс доғаларының енінің морфометриялық көрсеткіштерінің өзгермелі өзгергіштігі зерттелді. Барлық остеометриялық
өзгерістер стандартты антропометриялық құралдарды қолдану және кейіннен краниометриялық индекстерді есептеу
арқылы жүзеге асырылды. Зерттеу краниотипті ескере отырып жүргізілді.
Нәтижелер
Тіс доғасының енінің минималды және максималды шекаралары белгіленіп, ҚР популяциясының жоғарғы және
төменгі жақ шекараларының амплитудасы белгіленді. Зерттеу нәтижелері ерлер мен әйелдердегі вестибулярлық және
таңдай жақтарынан төменгі жақтың тіс доғасының енінің минималды және максималды нұсқаларының азу деңгейінен
екінші азу тістерге дейін жоғарылағанын көрсетті.
Қорытынды
Этникалық және жыныстық аспектілердегі тіс доғаларының ені параметрлерінің жеке өзгергіштігіне жүргізілген
зерттеулер Қазақстан халқының морфологиялық шекараларының ауқымын анықтауға және сот-медициналық
практикада қолдану мүмкіндіктерін бағалауға мүмкіндік берді.
Түйінді сөздер: сәйкестендіру, сот-медициналық сараптама, морфометрия, краниотип, тіс доғасының ені, жоғарғы жақ,
төменгі жақ.

количество просмотров / 👁 266

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *