Получена: 07.07.2023/ Принята: 05.12.2023/ Опубликована online: 29.12.2023
ӘОК: 615.011.5:582.842.2
DOI 10.53511/PHARMKAZ.2024.95.63.029
А.Ш. АМИРХАНОВА1, Ғ.Б. ОСПАНОВА2
«С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университеті» КеАҚ, Алматы, Қазақстан Республикасы
ҮШ ТҮСТІ ШЕГІРГҮЛ (VIOLA TRICOLOR L.) ӨСІМДІК ШИКІЗАТЫНАН
ЭКСТРАКТ АЛУ ЖӘНЕ ФИТОХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫН ЗЕРТТЕУ
Түйін: Үш түсті шегіргүл (Viola tricolor L.) өсімдік шикізатынан алынған сұйық экстракт құйынды
экстракция әдісін қолдана отырып алынды. Осы әдіс бойынша алынған экстракттың құрамындағы биологиялық белсенді заттар анықталды.
Экстракттың құрамын анықтау ультракүлгін және көрінетін диапазондағы абсорбциялық спектрофотометрия әдісімен жүргізілді. Абсорбциялық спектрофотометрия әдісімен зерттеу нәтижесінде флавоноидтарды анықтадық. Әдеби деректерге сүйене отырып, бөлінетін компоненттер
қартаюға қарсы әсер көрсетеді. Зерттеулер сериялық сұйылту әдісі бойынша жүргізілді [1]. Нәтижесінде зерттелген сығынды айтарлықтай қартаюға қарсы белсенділікке ие екендігі анықталды.
Алынған нәтижелер фармакологиялық қасиеттерді одан әрі зерттеудің алғы шарттарын береді және сығындыны заманауи косметологияның перспективті құралы деп санауға мүмкіндік береді.
Зерттеудің мақсаты — үш түсті шегіргүл (Viola tricolor L.) өсімдік шикізатынан экстракт алу және құрамын зерттеу.
Зерттеу әдістері: экстракт алу әдісі ретінде құйынды әдіс таңдалды. Дайын экстракттың құрамы масс-спектрометриялық анықтаумен газ хроматографиясы әдісі (7890A/5975С) көмегімен анықталды.
Нәтижелері: Үш түсті шегіргүл экстрактысын алу мақсатында қажетті экстрагент таңдалып,
сұйық экстракт алынды. Экстракт алу құйынды әдіспен жүзеге асырылды. Экстракттың құрамындағы биологиялық белсенді заттар анықталды. Нәтижесінде 26 қосылыс бөлінді.
Түйінді сөздер: үш түсті шегіргүл, құйынды экстракция, фитосубстанция, биологиялық белсенді
заттар, дәрілік өсімдік шикізат.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Амирханова А.Ш., Устенова Г.О, Тургумбаева А.А. Тықыр кекіре (Oxytropis glabra Lam.DC) дәрілік өсімдік шикізаты негізінде экстрактысын алудың
технологиялық ерекшеліктері // Вестник КазНМУ. – 2017. – №2. – С. 291-292..
2 Блинова К. Ф. и др. Ботанико-фармакогностический словарь : Справ. пособие / Под ред. К. Ф. Блиновой, Г. П. Яковлева. — М.: Высш. шк., 1990.
— С. 251.
3 Ботаника. Энциклопедия «Все растения мира» / Пер. с англ.; ред. Д. Григорьев и др. — Könemann, 2006 (рус. изд.). — С. 925.
4 Устенова Г.О. Применение экстракции в фармацевтической технологии. – Алматы, 2011. – С. 21-59.
5 Амирханова А.Ш., Устенова Г.О., Тургумбаева А.А., Әбіжанова Б.Б. Дәрілік өсімдік шикізаты тықыр кекіре (Оxytropis glabra Lam.DC.) шикізатының
сандық көрсеткішін анықтау // OҚМФА Хабаршысы. – 2017. — № 3. 53-56 бб.
6 Заготовка, выращивание и переработка лекарственных растений. Полудённый Л.В., Журавлев Ю.П. Viola tricolor L. Фиалка трехцветная. – 2017.
С.15-18.
7 Д.М.Мухамеджанова, И.А.Самылина, А.А.Сорокина и др. / Изучение возможности получения сухих экстрактов из лекарственных сборов // Тезисы
межд.конф. «Инновации фармации ХХІ века». СПб, 2015.- С.91.
8 Т.С.Шилина и др. / Изучение биологической активности сухого экстракта грудного сбора // Традиционная медицина. М. -2014. –С. 48-51.
9 Бедрин, А.К. Технология получения хвойного экстракта в порошке / А.К. Бедрин и др. // Современные проблемы лесохимии.- Нижний Новгород,
2009. С. 62-64.
10 T. Simoncini, S. Garibaldi, X. D. Fu et al. / Effects of phytoestrogens derived from red clover on atherogenic adhesion molecules in human endothelial cells
/ T. Simoncini, S. Garibaldi, X. D. Fu et al. // Menopause. 2018. — V. 15. — P. 542-550.
11 Sivakumar R., Jebanesan A., Govindarajan M., Rajasekar P. Larvicidal and repellent activity of tetradecanoic acid against Aedes aegypti (Linn.) and Culex
quinquefasciatus (Say.) (Diptera: Culicidae) // Asian Pac. J. Trop. Med.-2014.- 4.- P. 706–710. 28
12 Yff B.T. et al. The pharmacological screening of Pentanisia prunelloides and the isolation of the antibacterial compound palmitic acid // J Ethnopharmacol.-
2012.-79(1).- P. 101-7. 132
13 Santos C.C., Salvadori M.S., Mota V.G., Costa L.M., A.A. de Almeida, et al. Antinociceptive and antioxidant activities of phytol in vivo and in vitro models
// Neurosci J.-2013.- P. 1-9.
14 Shibula K., Velavan S. Determination of Phytocomponents in Methanolic Extract of Annona muricata Leaf Using GC-MS Technique // I.J.Pharm Phyto.
Research.- 2015.-7(6).- P.1251-1255.
15 Leclercq, E. Determination of lactucin in roots of chicory (Cichorium intybus L.) by high-performance liquid chromatography / E. Leclercq // J. Chromatography
A. – 1984. — Vol. 283. –Р. 441–445.
16 Cicero A.F., et al., Hexanic maca extract improves rat sexual performance more effectively than methanolic and chloroformic maca extracts // Andrologia.
– 2012. –№34(3). –Р.177-179.
17 Шевченко А.С., Музычкина Р.А., Корулькин Д.Ю. Амино- и жирнокислотные составы казахстанского растения Polygonum minus // Химия природных
соединений. – 2016. – №4 . –С.660.
18 Shyur L.F., Yang N.S. Metabolomics for phytomedicine research and drug development // Curr. Opin. Chem. Biol. – 2018. –№12. – Р.66–71.
19 Palomer X., Pizarro-Delgado J., Barroso E., Vazquez-Carrera M. Palmitic and Oleic Acid: The Yin and Yang of Fatty Acids in Type 2 Diabetes Mellitus //
Trends in Endocrinology and Metabolism. – 2018. – № 29 (3). – P.178-190.
20 Букеева А.Б., Кудайбергенова С.Ж. Обзор современных методов выделения биоактивных веществ из растений.//Вестник ЕНУ им. Л.Н. Гумилева.
– 2012. – №2. –С.192-195.
21 Коничев А.С., Баурин П.В.Традиционные и современные методы экстракции биологически активных веществ из растительного сырья: перспективы,
достоинства, недостатки //Вестник МГОУ. – 2011. – № 3 –С. 49- 53.
22 Sharad V., Chaturvedi S. Isolation of Natural Products // American Journal of Emergency Medicine. – 2012. – № 2(3). – P. 584-599.
23 Кожные и венерические болезни // издатель и полиграфическое исполнение гродно, 80 гродненский государственный медицинский университет,
лицензия лп № 292 от 02.08.18. 21-22 с.
