Получена: 19/05/2023/ Принята: 16/10/2023 / Опубликована online: 30/10/2023
УДК 614.256.5:616.314
DOI 10.53511/PHARMKAZ.2023.22.55.044
А.Б. СЫЗДЫКОВА 1, К.К. ТОГУЗБАЕВА 1, К.М. ФАЙЗУЛЛИНА 2, А.Б. СЫЗДЫКОВА 3, Д.Б. БЕККАЗИНОВА 4
С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті
АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ТІС ДӘРІГЕРЛЕРІНІҢ ЖҰМЫСҚА ҚАНАҒАТТАНУ
ДӘРЕЖЕСІН ЗЕРТТЕУ
Түйін: Дәрігерлер жұмысындағы күйзелістер денсаулыққа қатысты шағымдарға әсер ететіні белгілі. Стоматологтар жұмыс ортасындағы қолайсыз факторлардың (жоғары нейро-эмоционалды стресс, мәжбүрлі
жұмыс позасы, анализатор жүйелерінің шамадан тыс кернеуі, шу, діріл және т.б.) күрделі әсеріне ұшырайды.
Біз Алматыдағы тіс дәрігерлерінің жұмысына қанағаттану дәрежесін анықтауды мақсат еттік.
Зерттеуде әлеуметтік әдіс қолданылды. Алматы қаласындағы 26 жеке стоматологиялық клиникада жұмыс істейтін 128 тіс дәрігері арасында анонимді сауалнама жүргізілді.
Дәрігерлердің қызметтерінің құнына байланысты пікірлері былайша бөлінді: құны негізделген 60,9%-ға
(абс. 78), жоғары бағаланған – 19,5%-ға (абс. 25). Стоматологтардың тек 17,2%-ы (абс. 22) жалақысын
жеткілікті деп есептеді. Өзінің кәсіби мүмкіндіктерін іске асыруды барлық стоматологтардың 27,3%-ы (абс.
35) толық жүзеге асыратынын, 68,75%-ы (абс. 88) толық емес жүзеге асыратын білдірді.
Жұмысқа қанағаттанбауға әсер ететін негізгі факторлар: жалақының жеткіліксіз деңгейі, кәсіби жұмыс
жүктемесінің көп болуы, пациенттермен қақтығыстар, ұжыммен және басшылықпен қарым-қатынастар.
Барлық топтағы дәрігерлердің еңбекақының орындалған жұмысқа сәйкестігі туралы пікірлері айтарлықтай ерекшеленбеді және жынысына, жасына, аттестаттау санатына, толық емес жұмыс күніне байланысты болмады.
Түйінді сөздер: жұмысқа қанағаттану, тіс дәрігері, жұмыс жағдайы, сауалнама, Алматы қаласы.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Assiry A.A., Alnemari A., Adil A.H., Karobari M.I., Sayed F.R., Marya A., Basheer S.N., Marya C.M. Extensive Evaluation of the Overall Workplace Experience
and Job Satisfaction of Dentists in Saudi Arabia. Biomed Res Int. 2022 Jan 7;2022:4968489. doi: 10.1155/2022/4968489. PMID: 35036434; PMCID:
PMC8759891.
2 Le V.N.T., Dang M.H., Kim J.G., Yang Y.M., Lee D.W. Dentist Job Satisfaction: A Systematic Review and Meta-analysis. Int Dent J. 2021 Oct;71(5):369-377.
doi: 10.1016/j.identj.2020.12.018. Epub 2021 Feb 19. PMID: 33612262; PMCID: PMC9275337.
3 Pr G., Asokan S., Viswanath S. Job satisfaction and stress among dental faculty members: A mixed-method approach. J Dent Educ. 2021 Oct;85(10):1606-
1615. doi: 10.1002/jdd.12730. Epub 2021 Jul 5. PMID: 34224152.
4 Marklund S., Huang K., Zohouri D., Wahlström J. Dentists working conditions — factors associated with perceived workload. Acta Odontol Scand. 2021
May;79(4):296-301. doi: 10.1080/00016357.2020.1849791. Epub 2020 Dec 1. PMID: 33945398.
5 Anzar W., Qureshi A., Afaq A., Alkahtany M.F., Almadi K.H., Ben Gassem A.A., AlRefeai M.H., Naseem M., Vohra F., Abduljabbar T. Analysis of occupational
stress, burnout, and job satisfaction among dental practitioners. Work. 2022;72(1):323-331. doi: 10.3233/WOR-210555. PMID: 35431216.
6 Shacham M., Hamama-Raz Y., Kolerman R., Mijiritsky O., Ben-Ezra M., Mijiritsky E. COVID-19 factors and psychological factors associated with elevated
psychological distress among dentists and dental hygienists in Israel. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(8):2900
7 Goetz K., Schuldei R., Steinhäuser J. Working conditions, job satisfaction and challenging encounters in dentistry: a cross-sectional study. Int Dent J. 2019
Feb;69(1):44-49. doi: 10.1111/idj.12414. Epub 2018 Jul 20. PMID: 30028019; PMCID: PMC9379060.
8 O’Selmo E., Collin V., Whitehead P. Associates and their working environment: a comparison of corporate and non-corporate associates. Br Dent J. 2018
Sep 14;225(5):425-430. doi: 10.1038/sj.bdj.2018.741. PMID: 30215416.
9 OECD Reviews of Health Systems: Kazakhstan 2018. Organization for Economic Cooperation and Development; 2018. Available from: https://www.oecdilibrary.org/social-issues-migration-health/oecd-reviews-of-health-systems-kazakhstan-2018_9789264289062-en
10 Канева Д.А., Бреусов А.В. Мотивация медицинского персонала стоматологических организаций различных форм собственности: данные
социологического исследования // Саратовский научно-медицинский журнал. 2018. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/motivatsiya-meditsinskogopersonala-stomatologicheskih-organizatsiy-razlichnyh-form-sobstvennosti-dannye-sotsiologicheskogo (дата обращения: 09.03.2023).
11 Sabitova A., Hickling LM, Toleubayev M., Jovanović N., Priebe S. Job morale of physicians and dentists in Kazakhstan: a qualitative study. BMC Health
Serv Res. 2022 Dec 10;22(1):1508. doi: 10.1186/s12913-022-08919-x. PMID: 36496368; PMCID: PMC9737959.
12 Кикава Д.О., Сарайкина Д.С., Пичугина Н.Н. Гигиенические аспекты работы врачей стоматологов // БМИК. 2016. №7. URL: https://cyberleninka.ru/
article/n/gigienicheskie-aspekty-raboty-vrachey-stomatologov (дата обращения: 19.03.2023).
13 Sabitova A., McGranahan R., Altamore F., Jovanovic N., Windle E., Priebe S. Indicators Associated With Job Morale Among Physicians and Dentists
in Low-Income and Middle-Income Countries: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Netw Open. 2020 Jan 3;3(1):e1913202. doi: 10.1001/
jamanetworkopen.2019.13202. PMID: 31922555; PMCID: PMC6991249
