Алынды: 25.04.2023 / Қабылданды: 15.05.2023 / Онлайн жарияланды: 30.06.2023
ӘОЖ 616.98
DOI 10.53511/PHARMKAZ.2023.49.66.012
Г. Мұханқызы, Т.А. Алимова, А.М. Абдиева, Құрбантай М4, Гуламова.Д.Н.5
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті,
Шымкент кампусы, Шымкент қ., Қазақстан
COVID-19 ЖӘНЕ БАЛАЛАРДАҒЫ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Түйін: Бұл әдебиеттік шолудың мақсаты-ғылыми жарияланымдар негізінде балалардағы COVID19-ға эпидемиологиялық және клиникалық сипаттама беру және мүмкін болатын терапияның әртүрлі тәсілдерін анықтау.
Мақаланың негізі 2020 жылдың желтоқсан – наурыз айларында болған балалардағы COVID – 19 Қытайдың, Германияның, Италияның және ДДҰ-ның рецензияланған журналдарындағы және ресми Денсаулық сақтау көздеріндегі шетелдік жариялынымдарды талдау болып табылады. Ересек адамдарға
қарағанда коронавирус (SARS-CoV-2) жаңа туған нәрестелерден бастап барлық жас топтарындағы ауырған балаларда жеңілірек өтеді. Осыған ұқсас үрдістер SARS-Cov-1 және MERS вирусының
эпидемиясы кезінде де анықталды. Бұл мақалада қазіргі кездегі аурудың ауырлығына байланысты
ДДҰ бағдарламасы бойынша балалардағы COVID – 19 терапиясының жаңа мүмкіндіктері туралы ақпараттық шолу берілген. Көптеген авторлар балалардағы СОVID-19 жеңілірек және жиі симптомсыз өтетіндігі жөнінде, сондай – ақ аурудың негізгі белгілері басылғаннан кейін әртүрлі биологиялық орталарда вирустың ұзақ уақыт сақталатындығы туралы айтылған. Авторлардың айтуынша COVID-19 ауруымен ауырған науқасқа ұзақ динамикалық бақылауда болу керектігі айтылған.
Түйінді сөздер: коронавирустық инфекция, COVID-19, SARS-CoV-2, балалар
ӘДЕБИЕТТЕР:
1 Zimmermann P, Curtis N. Coronavirus Infections in Children Including COVID-19.Pediatr Infect Dis J. 2020; March 12, Volume Online First – Issue. DOI:
10.1097/INF.0000000000002660
2 Saif LJ. Animal coronaviruses: what can they teach us about the severe acuterespiratorysyndrome?RevSciTech.2004Aug;23(2):643-60.
3 CabeçaTK,GranatoC,BelleiN.Epidemiologicalandclinicalfeaturesofhumancoronavirus infections among different subsets of patients. Influenza Other Respir
Viruses.2013Nov;7(6):1040-7.DOI:10.1111/irv.12101
4 DavisBM,FoxmanB,MontoAS,BaricRS,MartinET,UzicaninA,etal.Humancoronaviruses and other respiratory infections in young adults on a universitycampus:
prevalence, symptoms, and shedding. Influenza Other Respir Viruses.2018Sep;12(5):582-590.DOI:10.1111/irv.12563
5 Николаева СВ, Зверева ЗА, Каннер ЕВ, Яцышина СБ, Горелов АВ. Корона-вирусная инфекция у детей: клинико-лабораторные особенности.
Эпидемио-логияиинфекционныеболезни.Актуальныевопросы.2017;6:11-5./NikolaevaSV,ZverevaZA,KannerEV,YatsyshinaSB,GorelovAV.
Coronavirusinfection in children: clinical and laboratory features. Èpidemiologiâ i infekcionnyebolezni. Aktual’nyevoprosy (Epidemiology and Infectious Diseases.
CurrentItems).2017;6:11-5.(InRussian).
6 Luk HKH, Li X, Fung J, Lau SKP, Woo PCY. Molecular epidemiology, evolution andphylogeny of SARS coronavirus. InfectGenetEvol. 2019 Jul;71:21-30.
DOI:10.1016/j.meegid.2019.03.001
7 De Groot RJ, Baker SC, Baric RS, Brown CS, Drosten C, Enjuanes L, et al. MiddleEast respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV): announcement of
theCoronavirus Study Group. J Virol. 2013 Jul;87(14):7790-2. DOI: 10.1128/JVI.01244-13
8 Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, et al. A novel coronavirus frompatients with pneumonia in China, 2019. N Engl J Med. 2020 Feb
20;382(8):727-733.DOI:10.1056/NEJMoa2001017
9 Clinical management of severe acute respiratory infection (SARI) when COVID-19disease is suspected: Interim guidance V 1.2. https://www.who.int/
publications-detail/clinical-management-of-severe-acute-respiratory-infection-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected
10 Gaunt ER, Hardie A, Claas EC, Simmonds P, Templeton KE. Epidemiology andclinicalpresentationsofthefourhumancoronaviruses229E,HKU1,NL63,and
OC43 detected over 3 years using a novel multiplex real-time PCR method. J ClinMicrobiol.2010Aug;48(8):2940-7.DOI:10.1128/JCM.00636-10
11 Taylor S, Lopez P, Weckx L, Borja-Tabora C, Ulloa-Gutierrez R, Lazcano-Ponce E,et al. Respiratory viruses and influenza-like illness: epidemiology and
outcomes inchildren aged 6 months to 10 years in a multi-country population sample. J Infect.2017Jan;74(1):29-41.DOI:10.1016/j.jinf.2016.09.003
12 Drosten C, Günther S, Preiser W, van der Werf S, Brodt HR, Becker S, et al.Identification of a novel coronavirus in patients with severe acute
respiratorysyndrome.NEnglJMed.2003;348:1967-1976.DOI:10.1056/NEJMoa030747
13 LeungGM,HedleyAJ,HoLM,ChauP,WongIO,ThachTQ,etal.Theepidemiologyof severe acute respiratory syndrome in the 2003 Hong Kong epidemic:
ananalysisofall1755patients.AnnInternMed.2004Nov2;141(9):662-73.
14 Hon KL, Leung CW, Cheng WT, et al. Clinical presentations and outcome of severeacuterespiratorysyndromeinchildren.Lancet.2003;361:1701-3.
15 Chiu WK, Cheung PC, Ng KL,Ip PL, Sugunan VK, Luk DC, et al. Severe acuterespiratory syndrome in children: experience in a regional hospital in Hong
Kong.PediatrCritCareMed.2003Jul;4(3):279-83.
16 BitnunA,AllenU,HeurterH,KingSM,OpavskyMA,Ford-JonesEL,etal.OtherMembers of the Hospital for Sick Children SARS Investigation Team. Childrenhos
pitalizedwithsevereacuterespiratorysyndrome-relatedillnessinToronto.Pediatrics. 2003 Oct;112(4):e261.DOI: 10.1542/peds.112.4.e261
17 LeungCW,KwanYW,KoPW,etal.Severeacuterespiratorysyndromeamongchildren.Pediatrics.2004;113:535–543.
18 Nassar MS, Bakhrebah MA, Meo SA, Alsuabeyl MS, Zaher WA. Middle Eastrespiratorysyndromecoronavirus(MERS-CoV)infection:epidemiology,pathoge
nesis and clinical characteristics. EurRevMedPharmacolSci. 2018Aug;22(15):4956-4961. DOI: 10.26355/eurrev_201808_15635
19 Aleanizy FS, Mohmed N, Alqahtani FY, El Hadi Mohamed RA. Outbreak of MiddleEast respiratory syndrome coronavirus in Saudi Arabia: a retrospective
study.BMCInfectDis.2017Jan5;17(1):23.DOI:10.1186/s12879-016-2137-3
20 Alhamlan FS, Majumder MS, Brownstein JS, Hawkins J, Al-Abdely HM, Alzahrani A,etal.CasecharacteristicsamongMiddleEastrespiratorysyndromecorona
virusoutbreak and non-outbreak cases in Saudi Arabia from 2012 to 2015. BMJ Open.2017 Jan12;7(1):e011865.DOI:10.1136/bmjopen-2016-011865
21 Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV), MERS MonthlySummary,November2019.https://www.who.int/emergencies/mers-cov/en/.
AccessedMarch5,2020.
22 Fagbo SF, Garbati MA, Hasan R, AlShahrani D, Al-Shehri M, AlFawaz T, et al.Acute viral respiratory infections among children in MERS-endemic
Riyadh,Saudi Arabia, 2012-2013. J Med Virol. 2017 Feb;89(2):195-201. DOI: 10.1002/jmv.24632
23 Al-Tawfiq JA, Kattan RF, Memish ZA. Middle East respiratory syndromecoronavirus disease is rare in children: an update from Saudi Arabia. World J
ClinPediatr. 2016 Nov 8;5(4):391-396. DOI:10.5409/wjcp.v5.i4.391
24 AlfarajSH,Al-TawfiqJA,AltuwaijriTA,etal.MiddleEastrespiratorysyndromecoronavirus in pediatrics: a report of seven cases from Saudi Arabia. Front Med.2019
Feb;13(1):126-130.DOI: 10.1007/s11684-017-0603-y
25 Alserehi H, Wali G, Alshukairi A, Memish ZA. Impact of Middle East respiratorysyndromecoronavirus(MERS-CoV)onpregnancyandperinataloutcome.
BMCInfectDis.2016;16:105.
26 AssiriA,AbediGR,AlMasriM,BinSaeedA,GerberSI,WatsonJT.MiddleEastrespiratory syndrome coronavirus infection during pregnancy: a report of 5 casesfrom
Saudi Arabia. Clin Infect Dis. 2016 Oct 1;63(7):951-3. DOI: 10.1093/cid/ciw412
27 LuX,ZhangL,DuH,ZhangJ,LiYY,QuJ,etal.SARS-CoV-2InfectioninChildren.NEnglJMed.2020Mar18.DOI:10.1056/NEJMc2005073
28 Bi Q, Wu Y, Mei S, et al. Epidemiology and transmission of COVID-19 inShenzhen China: analysis of 391 cases and 1,286 of their close contacts.
medRxiv2020. Доступ 4 марта, 2020. Адрес: https://doi.org/10.1101/2020.03.03.20028423
29 Ludvigsson JF. Systematic review of COVID-19 in children shows milder casesandabetterprognosisthanadults.ActaPaediatr.2020Mar23.DOI:10.1111/
apa.15270
30 Brodin P. Why is COVID-19 so mild in children? ActaPaediatr. 2020 Mar 25.DOI:10.1111/apa.15271
31 Nickbakhsh S, Mair C, Matthews L, Reeve R, Johnson PCD, Thorburn F, et al.Virus-virus interactions impact the population dynamics of influenza and
thecommon cold. ProcNatlAcadSci U S A. 2019 Dec 16. pii: 201911083.DOI:10.1073/pnas.1911083116
32 Liu Y, Yan LM, Wan L, et al. Viral dynamics in mild and severe cases of COVID-19.Lancet Infect Dis. 2020 Mar 19. pii: S1473-3099(20)30232-2. DOI:
10.1016/S1473-3099(20)30232-2
33 Uhlen M, Karlsson MJ, Zhong W, Tebani A, Pou C, Mikes J, et al. A genome-widetranscriptomic analysis of protein-coding genes in human blood cells.
SciNewYork N Y. 2019;366(6472). DOI:10.1126/science.aax9198
34 GuH,XieZ,LiT,ZhangS,LaiC,ZhuP,etal.Angiotensin-convertingenzyme2 inhibits lung injury induced by respiratory syncytial virus. Sci Rep. 2016
Jan27;6:19840.doi:10.1038/srep19840
35 Zhou P, Yang X, Wang X, Hu B, Zhang L, Zhang W, et al. A pneumonia outbreakassociated with a new coronavirus of probable bat origin. Nature. 2020
Mar;579(7798):270-273.DOI:10.1038/s41586-020-2012-7
36 Wrapp D, Wang N, Corbett K, Goldsmith JA, Hsieh CL, Abiona O, et al. Cryo-EMstructureofthe2019-nCoVspikeintheprefusionconformation.Science.2020Mar
13;367(6483):1260-1263.DOI:10.1126/science.abb2507
37 Hofmann H, Pyrc K, van der Hoek L, Geier M, Berkhout B, Pöhlmann S. Humancoronavirus NL63 employs the severe acute respiratory syndrome coronavirus receptor for cellular entry. ProcNatlAcadSci U S A. 2005;102(22):7988-93.
38 X. Xie, J. Chen, X. Wang, F. Zhang, Y. Liu Age- and gender-related difference ofACE2 expression in rat lung. Life Sci. 2006 Apr 4;78(19):2166-71. DOI:
10.1016/j.lfs.2005.09.038
39 Fang F, Luo XP. ZhonghuaErKeZaZhi. 2020;58(2):81-85. DOI: 10.3760/cma.j.issn.0578-1310.2020.02.001
40 Dong Y, Mo X, Hu Y, et al. Epidemiological characteristics of 2143 pediatricpatients with 2019 coronavirus disease in China. Pediatrics. 2020; DOI: 10.1542/
peds.2020-0702 [Поданавпечать] Адрес: https://pediatrics.aappublications.org/content/early/2020/03/16/peds.2020-0702.long
41 [Recommendationsforthediagnosis,preventionandcontrolofthe2019novelcoronavirus infection in children (first interim edition)]. [Article in Chinese].
ZhonghuaErKeZaZhi. 2020 Mar 2;58(3):169-174. DOI: 10.3760/cma.j.issn.0578-1310.2020.03.001
42 Kam KQ, Yung CF, Cui L, Lin Tzer Pin R, Mak TM, Maiwald M, et al. A Well Infantwith Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) with High Viral Load.
ClinInfectDis.2020;2(28):201.DOI:10.1093/cid/ciaa201
